U petak 13. 4. u krugu svoje porodice umro je slavni američki reditelj češkog porijekla Miloš Forman, objavili su jutros češki mediji.
Pod imenom Jan Tomáš Forman, rođen je 1932. u mjestu Časlav, u tadašnjoj Čehoslovačkoj. Studirao je na Akademiji u Pragu i sa osam snimljenih filmova, prije nego je emigrirao 1968. poslije sloma Praškog proljeća, smatra je jednim od najvažnijih reditelja čehoslovačkog filmskog novog vala.
Prvi film u Americi, kamo je odselio, snimio je 1971. i samo četiri godine poslije pojavljuje se njegov najznamenitiji naslov, “Let iznad kukavičijeg gnijezda“, jedan od najvećih filmova svjetske kinematografije ikad. Samo formalno to potvrđuje devet nominacija i 5 Oscara, i to u najvažnijim kategorijama: najbolji film, glavna muška uloga (Jack Nicholson), glavna ženska uloga (Louise Fletcher), scenario (Lawrence Hauben i Bo Goldman) i režija.
Opus Miloša Formana posebno je zanimljiv muzičkoj populaciji.
Već naredno njegovo ostvarenje ”Hair” (”Kosa”) iz 1979. godine, urađen prema bradwayskom mjuziklu Hair: An American Tribal Love-Rock Musical, antiratni je film i posvećta hippie kulturi u vrijeme Vijetnamskog rata, a u impresivnom soundtracku se, među već poznatim temama, pojavljuje i novi song Gala MacDermota “Somebody to Love”.
Epska muzička i fikcijska biografska drama “Amadeus” (1984) o Wolfgangu Amadeusu Mozartu još jedan je među 100 najboljih filmova svih vremena, nominiran za 53 različite nagrade i okićen sa 40, među kojima je 8 Oscara, a Formanu je pripao za najbolju režiju.
Glumci Tom Hulce (kao Amadeus) i F. Murray Abraham (kao Antonio Salieri) nisu nagrađeni, ali zbog njih su mnogi i Mozarta i to vrijeme doživjeli u potpuno novom emotivnom svjetlu. Da, Mozarta recimo kao prvu pop zvijezdu.
U kategoriju filmova koji su povezani sa show scenom spada i ”Man on the Moon” iz 1999. godine, drama o američkom song & dance intertretatoru Andyju Kaufmanu, za rock svijet zanimljiv po istoimenoj pjesmi grupe R.E.M. sa njihovog znamenitog albuma ”Automatic for the People” iz 1992.
Napokon, tu je još cjelovečernji dokumentarac Chelsea on the Rocks (2008.) o znamenitom Chelsea Hotelu u New Yorku, u kojem su boravili ili živjeli nebrojeni znameniti ljudi iz svijeta umjetnosti.
Među njima su i slavni muzičari kao Tom Waits, Patti Smith, Jim Morrison, Iggy Pop, Jeff Beck, Dee Dee Ramone, Marianne Faithfull, Cher, Bob Dylan, Alice Cooper, Jimi Hendrix, Madonna (čiji su fotosi iz hotelske sobe objavljene u njenoj provokatibvnoj knjizi ”Sex”), a posebno zanimljiva je priča o romansi koju su u Chelsea Hotelu 1968. imali Janis Joplin i Leonard Cohen, koji je kasnije napisao i dvije pjesme, “Chelsea Hotel” i “Chelsea Hotel #2”.
Svakako pogledati trailer:
Među značajnim filmovima Miloša Formana još je “Narod protiv Larija Flinta” (1996.), sa dvije nominacije za Oscara, a 2006. godine režirao je film “Gojini duhovi”, dok zadnje njegovo ostvarenje ”The Beloved” datira iz 2011.
